باب: موت
الفجأة
البغتة.
95. Aniden Ölmek
حدثنا
سعيد بن أبي
مريم: حدثنا
محمد بن جعفر
قال: أخبرني
هشام، عن
أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنها:
أن
رجلا قال
للنبي صلى
الله عليه
وسلم: إن أمي افتلتت
نفسها،
وأظنها لو
تكلمت تصدقت،
فهل لها أجر
إن تصدقت
عنها؟ قال:
(نعم).
[-1388-] Aişe r.a. şöyle dedi: Bir adam Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'e: "Annem aniden öldü. öyle
zannediyorum ki yaşasaydı malını tasadduk ederdi. Ben onun yerine sadaka versem
onun için ecir var mıdır?" diye sordu. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem: "Evet"
dedi.
AÇIKLAMA: Ani ölüm, ölüm sebeplerinden hastalık vb. bir
şey olmaksızın kişinin ölmesidir.
İbn Reşîd şöyle demiştir: Buharî'nin kasdettiği, ani ölümün
çirkin bir şey olmadığına işaret etmektir. Çünkü adam annesinin aniden öldüğünü
belirttiğinde Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den bunu çirkin bulduğunu
gösteren bir şey sadır olmamıştır.
Ahmed İbn Hanbel, Ebu Hureyre'den şunu rivayet etmiştir: Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem yıkılmak üzere olan bir
duvarın yanından hızla uzaklaşmış ve "Aniden ölmekten hoşlanmam"
buyurmuştur.
İbn Battal şöyle demiştir: Bunun sebebi, ani ölümün vasiyet
etmekten mahrum kalmaya, tevbe vb. salih amellerle ahirete hazırlık yapamamaya
terk etmeye sebep olmasıdır.
İbn Ebi'd-Dünya Kitabu'l-mevt adlı eserinde Enes'ten, Ubeyd İbn
Halid'in hadisine benzer bir hadis rivayet etmiş ve fazla olarak şu ifadelere
yer vermiştir: "Asıl mahrum olan kişi, vasiyetten mahrum olan
kişidir"
İbn Ebî Şeybe'nin Musannefinde Hz. aişe ve İbn Mesud'dan r.a. şu
rivayet edilmiştir: "Ani ölüm, mümin için rahat, facir için
üzüntüdür."
İbnü'l-Müneyyir ise bu konuda şöyle der: Buharı bu konu başlığı
ile şunu söylemek istemiştir: Aniden ölen kişinin çocuğu, vekaleti kabul eden
konularda mümkün olduğu kadar ana-babasının yapamadığı iyilikleri yapmak
suretiyle telafi etsin.
Ahmed İbn Hanbel ve bazı Şafiîler'den, ani ölümü mekruh
gördükleri rivayet edilmiştir, Nevevî önceki bazı alimlerden, peygamberler ve
salihlerden bir grubun bu şekilde öldüğünü nakletmiştir, Nevevî "Mirasa
bir an önce konmak isteyenler ani ölümlerden hoşlanırlar" der.
Ben (İbn Hacer) derim ki: Böylece iki farklı görüş uzlaştırılmış
olmaktadır.
Hadiste soru sorduğu belirtilen kişi Sa'd İbn Ubade'dir.
Annesinin adı da Amra'dır. Bu hadisle ilgili açıklamalar Vasiyetler bölümünde
gelecektir.